کوچکترین واحد سازماندهی اطلاعات در سلول چه نام دارد
کوچکترین واحد سازماندهی اطلاعات در سلول چه نام دارد را از سایت پست روزانه دریافت کنید.
سلول
سلول (به فرانسوی: Cellule) یا یاخته[۱] واحد اساسی ساختاری، عملکردی و بیولوژیکی همهٔ موجودات شناخته شدهاست. سلول کوچکترین واحد زنده است. سلولها اغلب بلوکهای ساختمانی زندگی نامیده میشوند. به مطالعهٔ سلولها، زیستشناسی سلولی، بیولوژی سلولی یا سیتولوژی گفته میشود. سلولها از سیتوپلاسم محصور در غشاء تشکیل شدهاند؛ که حاوی بسیاری از زیستمولکولها مانند پروتئینها و اسیدهای نوکلئیک است. بیشتر سلولهای گیاهی و حیوانی فقط در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده هستند و ابعادی بین ۱ تا ۱۰۰ میکرومتر دارند. ارگانیسمها را میتوان بهعنوان تکسلولی (متشکل از یک سلول منفرد مانند باکتریها) یا چندسلولی (از جمله گیاهان و حیوانات) طبقهبندی کرد. بیشتر ارگانیسمهای تکسلولی بهعنوان میکروارگانیسمها طبقهبندی میشوند.
سلولها توسط رابرت هوک در سال ۱۶۶۵ میلادی کشف شدند؛ که آنها را به دلیل شباهتشان با سلولهایی که در راهبان مسیحی در یک صومعه ساکن بودند، سلول نامگذاری کرد. نظریهٔ سلولی، نخستین بار در سال ۱۸۳۹ میلادی توسط ماتیاس جاکوب شلیدن و تئودور شوآن ساخته شد؛ و اظهار داشت که تمام موجودات از یک تامیلیون ها سلول تشکیل شدهاند؛ که سلولها واحد اساسی ساختارو عملکرد در تمام موجودات زنده هستند. حداقل ۳٫۵ میلیارد سال پیش سلولها روی زمین پدیدار شدند.
سرچشمه[ویرایش]
منشأ سلولها به منشأ زندگی مربوط میشود، که تاریخ زندگی در کره زمین را آغاز کردهاست.[۲]
چندین نظریه در مورد منشأ مولکولهای کوچک وجود دارد که منجر به حیات در زمین اولیه شدند. آنها ممکن است به وسیله شهاب سنگ به زمین آمده باشند. دادههای تجربی کمی وجود دارد که اولین فرمهای تکرار شونده را تعریف میکنند. تصور میشود RNA اولین مولکول خود تکرار کننده است، زیرا قادر است هم اطلاعات ژنتیکی را ذخیره کند و هم واکنشهای شیمیایی را کاتالیز کند (به فرضیه جهان RNA مراجعه کنید)، اما برخی موجودات دیگر با پتانسیل تکثیر خود میتوانند مقدم بر RNA باشند، مانند نوکلئیک اسید رس یا پپتید. حداقل ۳/۵ میلیارد سال پیش سلولها پدید آمدند.[۳][۴][۵] باور فعلی این است که این سلولها هتروتروف بودند. غشاهای سلولی اولیه احتمالاً سادهتر و قابل نفوذتر از سلولهای کنونی بودند، و تنها یک زنجیره اسید چرب در هر لیپید وجود داشت. شناخته شدهاست که لیپیدها بهطور خودبخودی وزیکولهای دو لایه در آب را تشکیل میدهند، و میتوانند از RNA مقدم باشند، اما اولین غشای سلولی نیز میتواند توسط RNA کاتالیزوری تولید شده باشد، یا حتی به پروتئینهای ساختاری قبل از شکلگیری نیاز داشته باشند.[۶]
انواع سلول[ویرایش]
سلولها از دو نوع تشکیل شدهاند:
یوکاریوتی، که شامل یک یا چند هسته مشخص و پروکاریوتیک، که دارای هسته نیستند پروکاریوتها ارگانیسمهای تک سلولی هستند؛ در حالی که یوکاریوتها میتوانند تک سلولی یا چند سلولی باشند.
پروکاریوتها شامل باکتریها و آرکیاهای کوچک (که آرکیباکتری یا باکتریهای باستانی هم نامیده شدهاند)، دو از سه حوزه زندگی است. شکل زیر، یک باستانی است که هر سلولٔ آن در حدود ۵ میکرون درازا دارد. گونههایی از باستانیان در اعماق اقیانوسها و مغاکهای ظلمانی کشف شدهاند و میتوانند در جایی که حتی ذرهای از نور خورشید به آن نفوذ نمیکند، زنده بمانند.
سلولهای پروکاریوتی اولین شکل زندگی روی کره زمین بودند که با داشتن فرایندهای بیولوژیکی حیاتی از جمله سیگنالینگ سلولای مشخص میشوند. آنها سادهتر و کوچکتر از سلولهای یوکاریوتی هستند و فاقد هسته هستند و سایر ارگانلهای محدود شده به غشاء. DNA یک سلول پروکاریوتی شامل یک کروموزوم حلقوی است که در تماس مستقیم با سیتوپلاسم است. منطقه هستهای موجود در سیتوپلاسم را نوکلئوئید مینامند. اکثر پروکاریوتها کوچکترین کل ارگانیسمها از قطر ۰/۵ تا ۲/۰ میکرومتر هستند. شکل زیر ساختاری نمادین از پروکاریوتها است.
پروکاریوت ها می توانند با اجماع خود، جمعیت های کلنی درست کنند که بسیار به جمعیت های چنسلولی، شببیه هستند. از این موارد می توان به بیوفیلم ها اشاره کرد.
گیاهان، حیوانات، قارچها، قالبهای لجن (کپک مخاطی (به انگلیسی: Slime mold) نام غیررسمی برای انواع گوناگون جانداران یوکاریوت است که میتوانند آزادانه به شکل تک سلولی زندگی کنند اما گرد هم میآیند و ساختاری چندسلولی و تناسلی میسازند. بیش از ۹۰۰ گونه کپک مخاطی در سراسر جهان وجود دارد)، تک سلولیها و جلبکها همه یوکاریوتی هستند. تک سلولیها (پروتوزوئات همچنین پروتئاز، پروتئینهای چندگانه) یک اصطلاح غیررسمی برای تک سلولیها، یوکاریوتی است که به صورت مستقل (غیر انگلی) یا انگلی هستند که از مواد ارگانیک مانند میکروارگانیسمهای دیگر یا بافتهای آلی باقی ماندهٔ آلی تغذیه میکنند. از دیدگاه تاریخی، پروتوزوها به عنوان «حیواناتی یک سلولای» مورد توجه قرار گرفتند؛ زیرا آنها اغلب دارای رفتارهای حیوانی مانند جنبش و شکار و عدم وجود دیواره سلول که در گیاهان و جلبکها یافت میشود، هستند. شکل زیر یک گونه از تکسلولیها، موجود در مغز استخوان را نشان میدهد.
نظریه یاختهای|نظریه سلولی که در سدهٔ پانزدهم میلادی پدید آمد، میگوید که همه جانداران از یک یا چند سلول تشکیل شدهاند و همهٔ سلولها از سلولهای پیشین پدید میآیند و همهٔ کارکردهای زیستی یک جاندار در درون سلولها انجام میگیرند. این واحدهای بنیادی حاوی اطلاعات وراثتی لازم برای سامان دادن به کارکرد سلول و انتقال اطّلاعات به نسلهای آینده نیز هستند. سلولهایِ پیکر پرسلولیها در برخی بافتها مانند پوست با پیوند میانسلولی به هم متصل میشود.
انواع سلولها بر اساس وضعیت دو نوع هستند:
پروکاریوت: سلولهایی که در آنها به علت نداشتن غشایِ هسته موادّ هستهای در سیتوپلاسم پراکنده شدهاند و هسته مشخصی ندارند؛ مانند: باکتریها، آرکی باکترها و سیانوباکتریها.
یوکاریوت: سلولهایی که هستهٔ مشخصی دارد و دارای دو غشاست که آن را در بر میگیرد؛ مانند: گیاهان، جانوران، قارچها و آغازیان.
اندامکهای سلول جانوری:
از بخشهای دیگر سلول که به دلیل نداشتن غشا مشخص و مخصوصِ خود اندامک نامیده نمیشود، میتوان به سانتریول و ریبوزوم اشاره کرد. به اجزای غشادار سیتوپلاسم یوکاریوتی اندامک گفته میشود که معمولاً عبارت است از: هسته، ریزکیسه، شبکه آندوپلاسمی زبر، شبکه آندوپلاسمی صاف، دستگاه گلژی، میتوکندری، واکوئل، لیزوروم.
(پلاستها مانند کلروپلاست نیز اندامکی است که در سلول جانوری دیده نمیشود)
قسمتهای سلول جانوری[ویرایش]
(سلولهای جانوری با گیاهی تفاوتهایی دارند)
اندامکهای سلول (درون سیتوپلاسم) :
برخی ساختارها عبارتند از:
ساختارهای خارج از غشای سلولی[ویرایش]
همچنین بسیاری از سلولها ساختارهایی دارند که بهطور کامل یا جزئی در خارج از غشای سلولی وجود دارند. این ساختارها توسط غشای سلولی نیمه نفوذپذیر در برابر محیط خارجی محافظت نمیشوند.
دیواره سلولی
بسیاری از انواع سلولهای پروکاریوتی و یوکاریوتی دیواره سلولی دارند. دیواره سلولی برای محافظت از سلول به صورت مکانیکی و شیمیایی از محیط خود مراقبت میکند و یک لایه اضافی برای محافظت از غشای سلولی است. انواع مختلف سلول دارای دیواره سلولی است که از مواد مختلف تشکیل شدهاست. دیوارههای سلولی گیاهی در درجه اول از سلولز تشکیل شدهاند، دیواره سلولی قارچها از کیتین ساخته شدهاند و دیوارههای سلول باکتریایی از پپتیدوگلیکان ساخته شدهاند.
پروکاریوتیک[ویرایش]
کپسول[ویرایش]
کپسول ژلاتینی در برخی باکتریهای خارج از غشای سلولی و دیواره سلولی وجود دارد. کپسول ممکن است همانند پنوموکوکی، مننژوکوک یا پلی پپتید بعنوان باسیلوس آنتراسیس یا اسید هیالورونیک مانند استرپتوکوکها، پلی ساکارید باشد. کپسولها با پروتکلهای رنگ آمیزی عادی مشخص نشدهاند و توسط جوهر هند یا متیل آبی قابل شناسایی هستند؛ که باعث میشود تا کنتراست بیشتری بین سلولها مشاهده شود.[۸]
فلاژلا[ویرایش]
فلاژلا (تاژک) اندامکهایی برای تحرک سلولی هستند. فلاژل باکتریایی از سیتوپلاسم شروع و پس از غشای سلولی به دیواره سلولی ختم میشود. آنها از نظر طبیعی پروتئینهای طولانی و ضخیمی دارند. نوع دیگری از تاژکها در گونههای کهن یافت میشود و یک نوع متفاوت در یوکاریوتها یافت میشود.
مویک[ویرایش]
مویک یا Pilus یک رشته کوتاه، نازک و مو مانند است که در سطح باکتریها یافت میشود. مویک از پروتئینی به نام pilin (آنتیژن) تشکیل شده و وظیفه اتصال باکتریها به گیرندههای خاص روی سلولهای انسانی (چسبندگی سلول) را بر عهده دارد. انواع خاصی از پیلی وجود دارد که در ترکیب باکتریها نقش دارند.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
منبع مطلب : fa.wikipedia.org
مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.
سلول کوچک ترین اما حیات بخش ترین واحد بدن موجود زنده
سلول کوچک ترین اما حیات بخش ترین واحد بدن موجود زنده
یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.
نام ایده: سلول کوچک ترین اما حیات بخش ترین واحد بدن موجود زنده
نام ارائه دهنده/دهندگان: ساغر مصفا
زمینه و نوع پروژه: علوم زیستی - زیست شناسی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: پژوهش سرای ابن شهراشوب ساروی
زندگی از یک سلول آغاز می گردد. بدن همه موجودات زنده چه گیاهان و چه جانوران از سلول تشکیل شده است، سلول ها حیاط و زندگی به موجود زنده می بخشند. این واحدهای کوچک که با چشم دیده نمی شوند آن قدر برای بدن لازم و ضروری هستند که نبودشان آسیب جدی بر بدن وارد می کند. در دنیای امروزی و با توجه به پیشرفت علم و دانش دیگر کمتر باید نگران خیلی از بیماری ها بود زیرا نگهداری از سلول های بنیادی در بانک سلولی کشور امکان امید به زندگی را چند برابر کرده است و ژن ها این نابغه های دوست داشتنی هر روز بیشتر از روز قبل در خدمت انسان قرار می گیرند.
هدف از پژوهش حاضر معرفی انواع سلول ها است، بنابراین جهت معرفی سلول ها علاوه بر تحقیقات کتابخانه ای و جستجو در اینترنت در پژوهش حاضر سعی شده است ماکت هر کدام از سلول های معرفی شده به همراه روش ساخت آن توضیح داده شود.
سلول ها از چه قسمت هایی درست شده اند؟
هر سلول سه قسمت دارد.
1. پوسته یا غشای سلولی
2. سیتوپلاسم و
3. هسته که داخل آن هستک قرار دارد.
پوسته خارجی ترین قسمت سلول است و مانند سدی مانع از ورود جسم خارجی به سلول می شود. هسته داخلی ترین قسمت سلول مانند فرمانده سلول عمل کرده و همه اطلاعات سلول را در خود ذخیره می کند. سیتوپلاسم مایع غلیظی است که دور هسته را فرا گرفته و شامل قسمت های مختلفی مثل میتوکندری، شبکه آندوپلاسمی، ریبوزوم، لیزوزوم و دستگاه گلژی است.
کروموزوم و ژن چیست؟
همان طور که گفته شد در هسته هر سلول X های قرار دارند به نام کروموزوم و ما انسان ها در بدن خود 46 تا کروموزوم داریم که یک جفت از این کروموزوم ها کروموزوم های جنسی نامیده می شوند. کروموزوم ها هستند که صفات را از پدر و مادر به بچه ها انتقال می دهند.
شکل 1. ماکت کروموزوم
سلول ها چه شکل هایی دارند؟
هر بافتی در بدن ما سلول های مخصوص به خودش را دارد. تقریبا می توان گفت به تعداد بافت های بدن سلول وجود دارد که هر کدام نیز به چند دسته تقسیم می شوند که بر اساس نوع کارشان متفاوتند. در واقع هر سلول کاری را می کند که در آن بافت قرار دارد مثلا سلول ماهیچه ای شکل و کارش با سلول استخوان متفاوت است.
طرز ساخت ماکت سلول
برای ساخت ماکت سلول اول وسایل لازم را آماده نمود که شامل: بشقاب یک بار مصرف، رشته های کاموا، چند دانه عدس و لوبیا، رنگ گواش، ماکارونی شکلی، لوله خالی دستمال کاغذی و صفحه کار بود. با توجه به طرح اولیه دانش آموز ابتدا هسته را از لوله دستمال کاغذی جدا کرده و در وسط بشقاب چسباند. و بعد یکی یکی آن چه را که در سیتو پلاسم قرار دارد جانمایی کرد. جاهایی که لازم بود را با رنگ گواش رنگ کرده و غشای سلول را نیز با رنگ کردن نمایش داد.
شکل 2. ماکت سلول
سلول های بنیادی
مدت ها بشر به دنبال حل معمای زندگی بود. وقتی عضوی از بدن آسیب می بیند دانشمندان به دنبال جایگزین کردن عضو آسیب دیده با عضو سالم هستند به همین خاطر پژوهشگران پس از سال ها تحقیق به این نتیجه رسیدند که از سلول های بند ناف نوزاد تازه متولد شده می توان برای ساختن یک بافت جدید استفاده کرد.
دانشمندان زیادی در جهان روش های تغییر ژن را تجربه کردند نمونه آن تغییر در DNA سلول های برنج که منجر به تولید برنج با قد و پخت بیشتر شده (برنج های دانه بلند هندی) و یا دانشمندان ژاپنی دنبال راه حلی در تغییر ژن هستند تا فرزندان نسل بعدی شان را با چشم درشت تر و قد بلند تر به دنیا آورند.
دانش آموز پس از پایان تحقیق ها، بررسی ها و مطالعات در کتاب ها و سایت ها و ساختن مدل سلولی به این نتیجه دست یافت که سلول های بدن جانوران نه تنها از نظر شکل و اندازه و کارشان با هم تفاوت دارند بلکه حتی سلول های یک بافت نیز شکل، اندازه و کارکردشان متفاوت است. بنابراین هزاران نوع مختلف از سلول ها در بدن وجود دارد و ساختار یک سلول کاملاً برای کاری که انجام می دهد مناسب است. به عنوان مثال، سلول های دستگاه گوارش از نظر شکل، اندازه و نوع کار با سلول های سیستم اسکلتی تفاوت دارند.
مهارت های کسب شده
1. آشنایی با انواع سلول ها
2. آشنایی با شیوه های ساخت ماکت سلول
3. آشنایی با ساختار داخلی سلول
4. آشنایی با نحوه عملکرد سلول ها
منبع مطلب : article.tebyan.net
مدیر محترم سایت article.tebyan.net لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.
ساختمان بدن موجودات زنده
ساختمان بدن موجودات زنده
اهداف
شرح درس
ما می توانیم موجودات زنده را از طریق اعمالی مانند تنفس کردن، رشد کردن، تغذیه کردن، دفع کردن و تغییر شکل دادن بشناسیم.
البته تغییر شکل به تنهایی نمی تواند نشان دهنده زنده بودن چیزی باشد. مثلا میز و صندلی و لباس هم در اثر گذر زمان ممکن است تغییر رنگ و شکل دهند.
گیاهان، حیوانات، انسان ها، پرندگان ،خزندگان و حشرات موجودات زنده هستند.
سوال: موجودات زنده و غیر زنده که در حیاط مدرسه یا خانه خود می بینید را نام برده و تفاوت های آن ها را بیان کنید.
سلول
در یک ساختمان اجزای گوناگونی وجود دارد که هر کدام از آن ها دارای اجزای کوچک تر هستند. مثلا در کندوی زنبو عسل خانه های شش گوشه کوچکی وجود دارد که این خانه ها واحد کندو هستند. بدن انسان و سایر موجودات زنده نیز مانند یک ساختمان است که دارای اجزای زیادی است. واحد ساختاری بنیادین و کوچک ترین واحد زنده در تمام موجودات زنده است. سلول کوچک ترین موجود ی است که به عنوان یک موجود زنده می توان آن را در نظر گرفت. سلول ها واحدهای سازنده ی حیات نیز نامیده می شوند. بیشتر سلول های گیاهی و جانوری بین 1 تا 100 میکرون قطر دارند و درنتیجه بدون میکروسکوپ دیده نمی شوند. میکروسکوپ یه ذره بین بسیار قوی است که تصاویر را بزرگ می کند و جزئیات آن را نشان می دهد.
سلول توسط رابرت هوک در سال 1655 کشف شد. نظریه ی سلولی نیز اولین بار در سال 1839 توسط ماتیاس جاکوب شلایدن و تئودور شوان پایه ریزی شد. این نظریه این موضوع را بیان می کند که سلول ها واحد های سازنده موجودات زنده هستند و هر سلولی از یک یا تعداد بیشتری سلول تشکیل شده است و هر سلولی که الان وجود دارد از یک سلول قبلی به وجود آمده است.
واژه ی سلول از واژه ی لاتین cella به معنی اتاق کوچک می آید. این واژه می تواند توضیح خوبی برای کوچک ترین واحد بنیادی زندگی بودن سلول باشد. این نامگذاری توسط رابرت هوک انجام شد زمانی که با میکروسکوپ ساده و دست ساز خودش توانست فضا های خالی سلول مانند در اسفنج را مشاهده کند.
فعالیت:
یک پیاز را لایه لایه کرده و آن را زیر میکروسکوپ بگذارید، مشابه تصویری که می بینید را بکشید.
سلول های پیاز در زیر میکروسکوپ شکلی مانند تصاویر زیر دارند:
شکل و اندازه سلول ها
شکل و اندازه سلول ها با هم متفاوت است. مثلا در بدن انسان، شکل سلول استخوان، سلول ماهیچه، سلول عصب، سلول اعضای مختلف بدن با هم متفاوت است. یکی ستاره ای شکل، یکی بلند، یکی گرد و دیگری دندانه دار است.
سلول ها برای این که بتوانند کارهای خود را به خوبی انجام دهند به نحوی تکامل پیدا کرده اند که دارای اندام های مختلفی باشند. هر یک از این بخش ها برای انجام وظیفه خاصی تکامل پیدا کرده است. مثلا هسته مرکز اطلاعات ژنتیکی است و اسکلت سلولی حفاظت از سلول را به عهده دارد.
اجزای تشکیل دهنده سلول:
غشای سلول
غشا در ابتدا دیواره ساده ای بود که سلول را از محیط اطرافش جدا می کرد، اما به مرور زمان تکامل پیدا کرد. روی سطح غشا تعداد زیادی گیرنده برای مواد مختلف ایجاد شده است.
سیتوپلاسم
بیشتر اجزای سلول در این قسمت قرار دارند. برای این که کارها درست انجام شود، آن ها مدام به هم پیام می فرستند. به جز هسته، هر چه که در فضای سلولی قرار دارد، سیتوپلاسم نامیده می شود. پس تمام اندام های دیگر سلول مانند میتوکندری، شبکه اندروپلاسمی و ... در این بخش قرار دارند. به بخشی از سیتوپلاسم که خارج از اندام هاست، "سیتوزول" می گویند. سیتوزول بزرگترین بخش درون سلول است و حدود ۵۴% حجم سلول را در بر می گیرد.
هسته
هسته مرکز کنترل تمام فعالیت های درون سلول است. تمام اطلاعات ژنتیکی در این بخش ذخیره شده اند. هسته مرکز کنترل سلول است. هسته ارتباط بین اندامک های موجود در سیتوپلاسم را هم برقرار می کند. هسته با یک غشای دولایه پوشیده شده است. وقتی هسته پیامی را به اندامها می فرستد، پیام از منافذ این غشا عبور می کند و به سیتوپلاسم وارد می شود.
درون هسته، نوکلئوپلاسم نام دارد. در این جا، DNA توسط پروتئینی به نام هیستون به هم پیچیده شده و به شکل کروماتین است. اما هنگام رونویسی، کروماتین ها متراکم می شوند و ساختارهایی به نام کروموزوم پدید می آورند. علاوه بر این ها، معمولا یک یا چند اندامک گرد نیز در هسته قرار دارند که "هستک" نام دارد. ریبوزوم ها هم در هسته ساخته می شوند.
منبع مطلب : article.tebyan.net
مدیر محترم سایت article.tebyan.net لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.
جواب کاربران در نظرات پایین سایت
مهدی : نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.
نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.
کوچکترین واحد سازمان اطلاعات در سلول چه نام دارد خواهشن جواب بدین