کوه های خراسان در کجای ایران قرار دارد
کوه های خراسان در کجای ایران قرار دارد را از سایت پست روزانه دریافت کنید.
رشته‌کوه بینالود
رشته‌کوه بینالود به طول تقریبیِ 144 کیلومتر، واقع در شمال شرقی ایران، در امتداد شرق رشته‌کوه‌های البرز و در استان خراسان رضوی به صورت شمال‌غرب به جنوب‌شرق قرار گرفته‌اند. این رشته کوه‌ها به‌مانند مرزی بین دو دشت قرار گرفته که یکی نیشابور و دیگری مشهد و چناران است.[۲]
بینالود به معنی کوهی است که بین دو دشت قرار گرفته و آنها را از هم جدا کرده که این دو دشت یکی دشت مشهد و دیگری دشت نیشابور است.افراد محلی به آن بینالوت یا بنلی نیز می گویند .[۱]
رشته کوه بینالود، واسطه‌ای است میان کوه‌های پاروپامیسوس (متعلق به هندوکش) و کوه‌های البرز، و از این لحاظ اهمیت ویژه‌ای دارد. این منطقه(رشته کوه بینالود و آلاداغ و پشت کوه) زلزله‌خیز، و در معرض فعالیت‌های زمین‌ساختی است. از رشته‌کوه بینالود، به‌ویژه در آبادی معدن (در دهستان بارمعدن)، سنگ فیروزه استخراج میشود. منابع فلز کرومیت نیز در این کوه‌ها یافت میشود.[۳]
بلندترین نقطهٔ رشته‌کوه بینالود، قلهٔ شیرباد با بلندی ۳۳۳۹ متر است که در شمال روستای بوژان (شمال شرقی شهر نیشابور) قرار گرفته است. ولی قلهٔ بینالود، با وجود ارتفاعِ کمتر از آن، 3211 متر، معروفیت بیشتری دارد.[۴] قله قوچگر با ارتفاع 2890 متر از از سطح دریا، فلسکه با ارتفاع 3150 متر، زشک با ارتفاع ۲۵۱۵ متر، چمن با ارتفاع 2523 متر و قله زرگران با ارتفاع حدود 3100 متر از سطح دریا از دیگر قله‌های مهم رشته‌کوه بینالود است.[۵]
سه رودخانهٔ دائمیِ کشف‌رود، اترک و کال شور از این رشته‌کوه سرچشمه می‌گیرند.[۶]
افزون بر این، رودخانه‌های نسبتاً کم‌آبی همچون رودخانه‌های میرآباد، زشک و طرقبه، اخلمد، گرینه، بوژان، خرو علیا، بار، درود و دیزباد علیا در دره‌های خرم این منطقه جریان دارند که بخش اعظم آب آنها صرف آبیاری باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی میشود.
به‌دلیل آب و هوای خوش و معتدل، منطقه از پوشش گیاهی مناسبی برخوردار است و گیاهان خودروی زیادی در منطقه وجود دارند، از قبیل: گون، ریواس، آویشن، زرشک کوهی، تمشک دم گاو، زیره کوهی، گلپر و موسیر. به‌دلیل وجود همین تنوع گیاهی، منطقه دارای پوشش جانوری مناسبی نیز هست، و از جمله حیواناتی مانند قوچ، میش، عقاب، پلنگ، گرگ، شغال و روباه را می توان در این ناحیه مشاهده کرد.
ریواس از معروف‌ترین و مرغوب‌ترین گیاهان خودروی این رشته‌کوه به‌شمار می‌رود. در بخش شمال غربی رشته‌کوه بینالود، پوشش درختچه‌های ارس به‌شکل تنگ دیده میشود. برف و یخِ حاصل از بارش‌های زمستانه و بهاره، غالباً تا اوایل فصل تابستان در قله‌ها باقی می‌مانَد.
روستاها و تابستان‌گاه‌های زیبایی همچون دررود، بوژان، اخلمد، زشک و طرقبه، خرو، بار و دیزباد در دامنهٔ این رشته‌کوه از چشم‌اندازهای بی‌مانند و بدیعی برخوردارند.[۷]
موقعیت جغرافیایی رشته‌کوه بینالود[ویرایش]
رشته‌کوه بینالود در شــمال‌شــرق ایران (شــمال خراسان رضوی )و در میــان دو مــدار جغرافیــایی '57و°35 تــا '52و°36 شمالی و دو نصف‌النهار '29و°58 تا '44و°59 شرقی واقع شده است. این کوهستان به بام خراسـان مشـهور است. این رشته‌کوه دارای رونـد شمال‌غربی ـ جنوب‌شرقی و طول 143/75 کیلومتر بوده و از جنوب‌شرق شهر قوچان تا شرق ـ شمال‌شرق نیشابور امتداد یافته است. از غرب و شمال‌غرب با کوه‌های کم‌ارتفاع‌تر کوزه‌ای و شاه‌جهان و از شرق و جنوب‌شرق به کوه‌های به‌مراتب پست‌‌تر کته شمشیر محدود میشود. اگر چه مرز بینالود با ارتفاعات غربی و شرقی‌اش تا حدّی آشکار است، امّا در جبهه‌ی شمال ـ شمال‌شرقی، فرورفتگی کشف‌رود و گسل مشهد، این واحد را به‌وضوح از رشته‌کوه کپـه‌داغ ـ هـزار مسـجد جـدا می‌کند. حدّ جنوبی بینالود نیز به گسل‌های نیشابور و میامی و رود کال‌شور و دشت نیشابور منتهی میشود. به این ترتیب، تمام زهکش‌ها و آبریزهای شمالی رشته‌کوه بینالود به تراف کشف‌رود و زهکش‌های دامنه‌ی جنـوبی آن بـه کـال‌شـور و دشت نیشابور ملحق می‌شوند.[۸]
زمین‌شناسی رشته‌کوه بینالود[ویرایش]
از دیدگاه زمین‌شناسی، شرق رشته‌کوه بینالود، به‌ویژه دامنه‌های شمالی ـ شرقی آن، بیشتر از سـازند معـروف بـه فیلیت مشهد، تشکیل شده‌است؛ ولی در بخش‌های غربی و شـمال‌غربـی آن، آهـک‌های تـوده‌ای (اخلومـد) و لایه‌ای نخودی‌رنگ حضور چشمگیر دارند. اگرچه، در بخش فیلیت مشهد به سمت دامنـه‌هـای جنـوبی بینـالود، شـاهد دخالـت سازندهای آهکی (سازند بهرام) و سازندهای نئوژن نیز هستیم. به‌هرحال، بخش عمـده‌ی بینالود، شامل سازند فیلیت (اسلیت، شیست، کوارتزیت، مرمر و مانند آن) و آهک‌های توده‌ای و لایه‌ای اسـت و تـوده‌های آذرین (گرانیت که بـا ساختمان باتولیت در میان رسوب‌هـای پالئوزوئیـک سر برآورده)، سـنگ‌هـای اولتـرا بازیـک (افیولیـت‌هـا) سرپانتینیت، ماسه‌سنگ، کنگلومرا، سازندها و آبرفت‌های کواترنر (در دامنه‌های اسکری، کف درّه‌رودها) و غیره نیز، به‌شکل پراکنده در ساختار لیتولوژیک بینالود به چشم می‌خورد.[۸]
اقلیم رشته‌کوه بینالود[ویرایش]
از دیدگاه اقلیمی، نتایج حاصل از به‌کارگیری روش دومارتن نشان می‌دهد که رشته‌کوه بینالود و محـدوده‌ی مورد مطالعه، آب‌وهوای سرد و نیمه‌خشک دارند. میانگین دمای سالانه 13درجه‌ی سانتیگراد، حداکثر و حداقل دمای منطقه نیز به‌ترتیب، 34/4 و منفی 7/7 درجه‌ی سانتیگراد است. میانگین بارنـدگی سـالانه‌ی
مطالعه هم برابر 320 میلیمتر است.[۸]
در خصوص وضعیّت هیدرولوژیکی و منابع آب در محدوده‌ی رشته‌کوه بینالود، می‌توان به وجود آب‌هـای سطحی (در قالب روان‌آب‌ها، رودخانه‌ها و دریاچه‌های طبیعی و مصنوعی)و آب‌های زیرزمینی (بـه‌شـکل چاه، چشمه، قنات و منابع کارست زیرزمینی) اشاره کرد. به این ترتیب که در دامنه‌های شمالی بینالود، 69 حوضـه‌ی آبریز کوچک و بزرگ بـا رودخانه‌ها و جریان‌های سطحی دائمی وجود دارند و بزرگترین و بیشترین جریان‌های رودخانه‌ای در ایـن بخـش شـکل گرفته‌اند. در حالی‌که در دامنه‌های جنوبی، حوضه‌ها و رودخانه‌های محدودتر (47 حوضه‌ی آبریز) و کوچکتر خودنمایی می‌کنند. تمرکز و تعداد چشمه‌ها در یال جنوبی نسبت به یال شمالی بینالود بیشتر اسـت. حال آن‌که تعداد قنوات و چاه‌ها در دامنه‌ی شمالی به‌مراتب بیشتر است.[۸]
وضعیّت خاک و پوشش گیاهی منطقه نیز حاکی از آن است که خاک‌های منطقه دارای رخنمـون کـم، عمـق کـم، حالت سنگلاخی و از رده‌ی لیتوسل‌ها، به‌ویژه روی سازند فیلیتی هستند. البتّه میزان شیب و جهت دامنه‌هـا در خـاک‌هـ، سبب تفاوت‌های محلّی شده است. وجود خاک‌های کم‌وسعت و ناقص، موجب ضعف پوشش گیاهی در منطقه شـده و در دامنه‌ها و ارتفاعات، گیاهان مرتعی، بوته‌ای، استپی و جنگل‌های ارس به‌شکل نقطه‌چین و پراکنده وجود دارند.[۸]
افسانه‌های بینالود[ویرایش]
این رشته‌کوه داستان‌ها و افسانه‌های زیادی را به خود دیده است، از آشیانه سیمرغ گرفته که برگرفته از داستان سیمرغ عطار، شاعر نیشابوری است تا غار ابراهیم ادهم.[۲]
نقل است ابراهیم ادهم عارفی بوده که مدتی حدود هفت سال در غاری میان رشته‌کوه‌های بینالود اقامت داشته و به مناجات عارفانه مشغول بوده است. نقل است بعد از این مدت به‌قصد مکه سفر خود را شروع می‌کند و در همان مکان دار فانی را وداع گفته است. این غار هم اکنون از روستاهای غار و رود قابل دسترسی است.[۲]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
منبع مطلب : fa.wikipedia.org
مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.
کپه‌داغ
کُپه‌داغ، کلمه ای ترکی به معنای کوه‌های بسیار است که در شمال ایران قرار دارد و بخشی از رشته کوه‌های ترکمنستان و خراسان شمالی را که در شمال رود گرگان، و رودخانه اترک واقع شده در بر می‌گیرد. از غرب به دریای خزر و از شرق به ارتفاعات هزار مسجد خراسان رضوی منتهی می‌شوند. بخش کوچکی از شاخهٔ شمالی آن در جنوب ترکمنستان است.
این ارتفاعات در چین خوردگی‌های آلپ - هیمالیا شکل گرفته‌اند. این ارتفاعات جهت شمال غربی - جنوب شرقی دارند و از نظر زمین‌شناسی شبیه کوه‌های زاگرس هستند. از مهم‌ترین ویژگی‌های آنها می‌توان به منابع غنی آب، سازندهای آهکی، فرسایش آبی و وجود پدیده‌های کارستی اشاره نمود. مرتفع‌ترین قله این رشته کوه، قله بیر در کوه‌های گلیل در شمال شیروان است.
پوشش گیاهی رشته کوه کپه داغ با بارندگی سالیانه به‌طور میانگین ۴۵۰ میلیمتر مناسب بوده و پوشیده از جنگل‌های تُنُک اورس، زالزالک، زرشک کوهی و… است. از منظر حیاط وحش این ناحبه دارای دو منطقه حفاظت شده گلیل سرانی در خراسان شمالی و تندوره در خراسان رضوی بوده که گونه‌های با ارزش پلنگ ایرانی، قوچ و میش، کل، بز و خوک‌های وحشی و… همراه با گونه‌های باارزش پرنده از جمله عقاب طلایی، هما، کرکس، کبک و گونه با ارزش و در معرض تهدید قرقاول که در علف‌زارها و نی‌زارهای رود اترک وجود دارد در آن زندگی می‌کنند.
بافت جمعیتی این منطقه عمدتاً از ترکمن‌ها، ترکان افشار، تات‌های خراسان و کردهای کرمانج ایجاد شده‌است.
در اوایل قرن گذشته که نیروی زمینی کشورها قدرت اصلی آنها به حساب می‌آمد، برخی از نقاط جهان که نقش کلیدی در تصرف یک منطقه داشتند، به قلب زمین (Heartland Theory) مشهور بودند. ارتفاعات کپه داغ به دلیل تسلط بر دشت‌های روسیه، یکی از قلبهای زمین جهان محسوب می‌شد.[۱]
منابع[ویرایش]
منبع مطلب : fa.wikipedia.org
مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.
کوه بینالود
کوه بینالود مشهورترین کوه استان خراسان به بلندی ۳٬۲۱۱ متر که در چند کیلومتری شمال شهر نیشابور قرار دارد.
البته این کوه بخشی از رشته‌کوه بینالود است و بین بلندی آن با قله شیرباد که در همین رشته کوه می‌باشد اختلاف نظر وجود دارد.
با توجه به گرم خشک بودن منطقه دارای بارندگی قابل توجهی است (تقریباً ۵۰۰–۴۰۰ میلیمتر در سال).
از دیگر قلل این رشته کوه می‌توان به شیرباد (۳٬۳۲۰ متر)[۱]∗، فلسکه (۳٬۱۰۰ متر) و قوچگر (۳٬۰۵۰ متر) نام برد.
در بخش شمالی این رشته کوه، رشته کوه فرعی وجود دارد که دارای دره‌های صخره‌ای با ارتفاع۲۵۰–۲۰۰ متر می‌باشد.[۲]
رشته‌کوه بینالود، مرز طبیعی شهرستان‌های نیشابور و مشهد، گلبهار، طرقبه شاندیز به‌شمار می‌آید و دهستان بینالود در دامنه جنوبی آن واقع است. این رشته‌کوه دارای قله‌های متعدد است. از بلندترین این قله‌ها می‌توان به قله بینالود (ارتفاع: حدود ۳۲۱۱ و در برخی منابع، ۳۲۵۰ متر)، شیرباد (حدود ۳۲۰۰ متر)، زرگران (حدود ۳۱۰۰ متر) اشاره نمود که هر سه در حوزه تقسیمات سیاسی شهرستان نیشابور قرار دارند.[۳]
آبریزهای جنوبی بینالود، عمدتاً به کال شور و آبریزهای شمالی این کوهستان، به کشف‌رود می‌ریزند[۴]
منابع[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منبع مطلب : fa.wikipedia.org
مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.
جواب کاربران در نظرات پایین سایت
مهدی : نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.
نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.