شخم زدن جز کدام یک از عملیات کشاورزی قرار دارد

شخم زدن جز کدام یک از عملیات کشاورزی قرار دارد را از سایت پست روزانه دریافت کنید.

زراعت

زراعت فرآیند کاشت، داشت و برداشت گیاهانی است که بعد از کاشت دانه، حداکثر تا یک سال محصول می‌دهند. گندم، جو، گوجهٔ فرنگی و هویج از جمله گیاهان زراعی هستند. زراعت در مقابل باغداری است که هدف آن کشت و پرورش درختان است.
زراعت با هدف‌های زیر انجام می‌شود:

۱. تولید دانه به منظور تغذیهٔ انسان و دام مانند گندم، جو، ذرت و غیره.

۲. تولید و شاخ و برگ سبز برای تغذیهٔ دام مانند یونجه، شبدر، اسپرس.

۳. بدست آوردن ریشه، غده، برگ و گل گیاه به منظور تغذیه مانند چغندر قند هویج، کاهو و گل کلم.

۴. تولید غدهٔ سیب زمینی برای تهیهٔ نشاسته و ساقهٔ نیشکر برای تولید شکر.

۵. تولید گیاهان روغنی و لیفی برای تهیهٔ مواد خام صنایع تبدیلی در کشاورزی، در هر صورت عملیات برداشت از چیدن محصول تا نگهداری و انبار و ذخیره کردن محصولات را در بر می‌گیرد.

به‌طور کلی گیاهان زراعی را می‌توان به صورت‌های مختلفی از جمله بر اساس خصوصیات گیاه‌شناسی و تکاملی، هدف تولید و مورد مصرف، طول عمر گیاه، نیازهای محیطی و شرایط مطلوب رشد، عملیات زراعی و غیره گروه‌بندی نمود. محصولات زراعی به دلیل دارا بودن خصوصیات مختلف و چند هدفی بودن تولید، ممکن است در دو یا چند گروه مختلف قرار گیرند.

کاشت[ویرایش]

کاشت شامل فرآیندهای مختلفی می‌باشد که رعایت فرآیندهای مورد نظر موفقیت در کاشت را در پی خواهد داشت این فرآیندها شامل:

۱. شخم و آماده‌سازی مکانیکی و فیزیکی

۲. بذرپاشی یا کاشت و استقرار اولیهٔ گیاهان

۳. آبیاری و زه‌کشی یا مدیریت آب و هوا در خاک

۴. مصرف کود و نهاده‌های غذایی مورد نیاز گیاهان

پس تهیهٔ فیزیکی خوب خاک جزء نخستین عوامل مدیریت متناسب آن به‌شمار می‌رود، انتخاب و توالی گیاهان سازگار یا کشت تناوبی از جنبه‌های مهم دیگر هستند. مهم‌ترین عملیات تهیهٔ فیزیکی خاک توسط شخم صورت می‌گیرد.

شخم مشتمل بر عملیاتی است که منجر به زیرورو کردن، خرد کردن کلوخه‌ها و نرم کردن خاک می‌گردد. اهداف شخم عبارتند از:

۱. ایجاد شرایطی درخاک که جوانه زنی بذر، سبز شدن گیاهچه و توسعه ریشه را فراهم نماید.

۲. بالا بردن نفوذپذیری خاک نسبت به هوا، حرارت، و رطوبت و ایجاد شرایط لازم برای ذخیرهٔ بیشتر آب در خاک

۳. فراهم کردن محیط مناسب برای فعالیت موجودات زنده و مفید خاک و از میان بردن موجودات رقابت‌کننده مثل علف‌های هرز، آفات و عوامل بیماری‌زا

۴. زیر خاک کردن بقایای گیاهی یا کودهای مختلف (آلی و معدنی) مورد مصرف با خاک مزرعه و به رو آوردن مواد غذایی موجود در خاک که در اثر شست‌وشو به قسمت‌های زیرین خاک منتقل و از دسترس گیاه خارج شده‌اند.

داشت[ویرایش]

به کلیهٔ عملیاتی که در فاصلهٔ جوانه‌زنی بذر تا برداشت محصول انجام می‌گیرد عملیات داشت گویند.

این عملیات، به عملیات آبیاری، تنک کردن، وجین کردن، سله شکنی، خاک دادن پای بوته‌ها، کود دادن، مبارزه با حشرات و آفات، کنترل آفات و بیماری‌ها، مبارزه با علف‌های هرز تقسیم‌بندی می‌شوند.

برداشت[ویرایش]

پس از اتمام دورهٔ رشد و نمو گیاه، هنگام برداشت محصول فرا می‌رسد.

البته گیاهان را همیشه پس از پایان دورهٔ رشد و رسیدگی کامل برداشت نمی‌کنند و زمان برداشت موقعی خواهد بود که گیاه حداکثر ارزش کیفی و کمی را حاصل نموده یا به عبارت دیگر مرحلهٔ رسیدن فیزیولوژیک فرا رسیده باشد.

چنانچه برداشت محصول دیرتر انجام شود و دقت کافی در طی عملیات برداشت صورت نگیرد معمولاً میزان محصول کاهش می‌یابد. پس از چیدن (برداشت) محصول نیز به علت ادامه برخی فعالیت‌های حیاتی در اندام‌های برداشت شده مثل تنفس یا تبخیر آب چنانچه محصول در شرایط نامناسبی نگهداری یا انبار شود مقداری از مواد ذخیرهٔ (مواد آلی) خود را از دست خواهد داد و حتی ممکن است مورد حملهٔ آفات انباری و برخی بیماری‌های قارچی گیاهی قرار گرفته و کمیت و کیفیت محصول دچار نقصان شود.

گروه‌بندی محصولات زراعی بر پایهٔ مصرف[ویرایش]

در این گروه‌بندی نوع محصول تولید شده و نحوهٔ مصرف آن مورد نظر است و چون یک محصول با اهداف مختلفی تولید می‌شود ممکن است در چند گروه قرار گیرد.

منابع[ویرایش]

[[رده:سیبیل

منبع مطلب : fa.wikipedia.org

مدیر محترم سایت fa.wikipedia.org لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.

ضرورت انجام شخم و انواع آن

ضرورت اجرای شخم

عمل زیر و رو کردن خاک به منظور اصلاح ویژگی‌های فیزیکی آن را «شخم» می‌گویند. با انجام شخم، شرایط محیطی برای جوانه زدن بذر و رشد و نمو گیاه فراهم می‌شود. همچنین خاک قسمت‌های زیرین به سطح آمده و به تدریج مواد غذایی موجود در آن مورد استفاده گیاه قرار می‌گیرد. همچنین به خاک زراعی افزوده می‌گردد. هدف اصلی از اجرای شخم، شکستن مقاومت یا سختی خاک است زیرا سطح خاک به مرور زمان در اثر آبیاری، بارندگی، رفت و آمدهای افراد و دام ها، انجام عملیات کشاورزی سفت می‌شود.

اهداف شخم:

 افزایش نفوذ پذیری خاک در نتیجه ورود بهتر آب و هوا به آن

 افزایش خلل و فرج خاک

کاهش تبخیر آب در اثر قطع شدن لوله های مویین

زیر خاک نمودن بقایای گیاهی، ریشه علف‌های هرز، تخم و لارو حشرات مضر

 نرم کردن خاک و عملیات تکمیلی تهیه بستر بذر را خاک ورزی می‌گویند.

با عملیات خاک ورزی، بستر مناسب کاشت فراهم می شود. بذر و نهال برای جوانه زنی، استقرار، رشد و نمو و تولید یک محصول رضایت بخش، نیاز به بستری مناسب دارد.

فواید شخم

بقایای گیاهی را زیر خاک کرده، با این عمل مواد آلی زمین افزایش می‌یابد.

 خاک پوک شده، در نتیجه نفوذپذیری آب در خاک افزایش می‌یابد.

در اثر شخم نفوذ هوا در خاک زیاد می شود بنابراین فعالیت میکروارگانیسم ها افزایش می‌یابد.

در اثر شخم، حل شدن مواد معدنی در خاک آسان‌تر می‌شود و در نتیجه قابلیت جذب مواد معدنی به وسیلۀ ریشۀ گیاهان افزایش می‌یابد.

نفوذ و انتشار ریشه در زمین شخم خورده بهتر صورت می گیرد. ساقه‌های زیرزمینی علف‌های هرز، لارو و تخم آفات گیاهی به سطح زمین منتقل شده که این عمل باعث از بین رفتن آنها خواهد شد.

انواع ماشین های شخم

گاوآهن‌های شکافنده: گاو آهن‌های قلمی(چیزل) و زیر شکن(اسکنه‌ای) جزء این گاو آهن‌ها هستند.

گاوآهن قلمی: عامل خاکورز در این گاو آهن‌ها شاخه‌ها هستند. هر شاخه به نوبه خود از ساقه، تیغه و قطعات اتصال به شاسی تشکیل شده است. شاخه ها ممکن است از نوع نیمه ثابت یا فنردار باشند. نوع فنردار را می توان در زمین های سخت یا سفت به کار برد زیرا وجود فنر علاوه بر اینکه یک نوع سیستم ایمنی است، باعث ارتعاش‌هایی در شاخه می شود که به خرد شدن خاک منتهی می‌شود.

زیرشکن: زیرشکن نوعی گاوآهن قلمی است اما با ابعاد بزرگ تر و شاخه های ثابت (غیر فنری) که می‌توان از آن برای شکستن لایه سخت استفاده کرد.

گاوآهن های برگردان کننده

گاوآهن برگردان دار: گاوآهن برگردان دار متداول ترین نوع گاوآهن در ایران می‌باشد و از آنجا که دارای صفحۀ خاک برگردان است به این نام نامیده می‌شود.

عامل برگردان در این گاو آهن خیش نامیده می‌شود. مجموعۀ خیش از تیغه (سوک) عامل خاک ورز در این گاوآهن اصطلاحا پیشانی، کفش، پاشنه، و تنه تشکیل شده است. اصول کار این گاوآهن به این صورت است که تیغه موجب نفوذ خیش در داخل خاک شده و خاک شیار شخم را به صورت افقی بریده و آن را به سمت خاک برگردان هدایت می‌کند و خاک بریده شده با تیغه، به وسیله خاک برگردان، برگردانده می‌شود.

گاوآهن بشقابی: این گاوآهن ها از صفحات بشقابی مقعر تشکیل شده‌اند که هریک دارای محور مستقل می‌باشند. گاوآهن بشقابی ضمن حرکت به جلو و گردش بشقاب ها به کمک وزن خود در خاک نفوذ می‌کند و سطح خاک را تا عمق معینی برش داده و برگردان می‌کنند.

گاوآهن های به هم زنندۀ خاک

انواعی از گاو آهن‌ها خاک را برهم می‌زنند و نرم می‌کنند گاو آهن دوار گفته می‌شود.

انتخاب ماشین شخم

برای شخم زدن زمین زراعی برحسب اندازه، ابعاد، جنس، شیب، شرایط رطوبتی خاک، نوع گیاه و روش‌های کشت ماشین مورد نظر هم فرق می‌کند.

برای اراضی متوسط به امکانات و شرایط منطقه توجه کنید:

 در اراضی شالیزار، تیلر و تراکتور باغی با چرخ پره‌ای را پیشنهاد دهید.

برای تعیین تعداد خیش گاوآهن یا عرض کار، به قدرت موتور تراکتور توجه کنید.

برای اراضی متوسط آبی تراکتور باغی با گاوآهن یک یا دو خیشه انتخاب کنید.

در اراضی بزرگ، به دیم یا آبی بودن زراعت توجه کنید:

 برای شخم پاییزه دیم، گاوآهن قلمی (چیزل) را مورد استفاده قرار دهید.

 برای عملیات شخم در زمان آیش، از پنجه غازی استفاده کنید.

در صورت سنگلاخی بودن زمین از کولتیواتور با ساق فنری استفاده کنید.

 برای زمین های دارای لایه سخت یا سخت لایه، تراکتورهای پرقدرت با دنباله بند زیرشکن را انتخاب کنید.

در سایر اراضی گسترده آبی، گاوآهن های برگردان دار را انتخاب کنید.

برای اراضی بزرگ اما دارای چمن یا بقایای زیاد، گاوآهن بشقابی از نوع دو طرفه انتخاب کنید.

برای اراضی آبی خیلی بزرگ تراکتور پرقدرت با گاوآهن کششی با تعداد خیش بیشتر ترجیحا پیشنهاد دهید.

 برای زمین های سبک یا زمین هایی که کشت قبلی آنها، گیاهان غده ای (چغندر قند، سیب زمینی) بوده است، استفاده از دیسک های سنگین یا گاوآهن قلمی با ساق بلند را انتخاب کنید.

در صورتی که خاک سنگین باشد، از گاوآهن با صفحه برگردان دارای انحنای بیشتر استفاده کنید.

در صورت موجود بودن ماشین خاک ورز مرکب در اراضی متوسط و یا بزرگ استفاده از این ماشین بهترین انتخاب است.

زمان مناسب شخم

زمان انجام شخم به عوامل مختلفی مانند شرایط خاک، نوع گیاه، فصل کاشت و شرایط اقلیمی بستگی دارد. بنابراین کشاورز هر زمانی نمی‌تواند عملیات شخم را انجام دهد. اگر عملیات شخم از نظر زمان و عمق به طور دقیق انجام نشود نه تنها اهداف شخم تأمین نمی‌شود، بلکه در شرایطی ممکن است خرابی بستر کشت را در پی داشته باشد.

تأثیر شرایط خاک بر زمان اجرای شخم:

 شرایط خاک بیش از هرچیزی در تعیین زمان شخم مؤثر می‌باشد. شخم را فقط زمانی بایستی اجرا کرد که رطوبت زمین در حد گاورو باشد. گاورو یک اصطلاح قدیمی در فرهنگ غنی ایرانیان می‌باشد. در زمان گاورو رطوبت خاک نه آنقدر زیاد است که به ادوات بچسبد و نه آنقدر کم است که در اجرای شخم مشکل ایجاد کند. اجرای شخم در وضعیت رطوبتی بیش از حد گاورو، ضمن ایجاد مشکل، باعث می شود کلوخه های ورقه ای در سطح زمین ایجاد شود.

تأثیر عوامل آب و هوایی بر زمان اجرای شخم:

شخم بایستی در شرایط آب و هوایی مناسب انجام شود. مقدار بارندگی کم تأثیری در رطوبت خاک ندارد، اما سطح زمین را خیس کرده باعث بکسوات چرخ های تراکتور می شود که اجرای عملیات مناسب شخم را مختل می‌کند.

نوع گیاه و فصل کاشت:

همان طور که می دانید گیاهان را درفصل های مختلفی می‌توان کاشت. وقتی برداشت محصول قبلی در تابستان و کاشت محصول بعدی در بهار سال آینده باشد، کشاورز فرصت زیادی برای اجرای عملیات شخم دارد.

شخم پاییزه فرصت خوبی برای نفوذ آب و هوا به داخل خاک را فراهم کرده و در اثر سرمای زمستان و بروز یخبندان در درون خاک بسیاری از آفات کنترل می‌شوند. بدیهی است که در صورت احتمال فرسایش، نه تنها شخم پاییزه انجام نمی‌شود. بلکه با باقی گذاشتن بقایای محصول یا کاشت گیاهان خاص از فرسایش سطح خاک پیشگیری می‌نمایند. درشرایطی که فاصله برداشت محصول قبلی و کاشت گیاه جدید کم باشد، بایستی به محض برداشت محصول و قبل از آنکه رطوبت مزرعه در اثر تابش خورشید تبخیر گردد، اقدام به اجرای شخم نمود.

منبع: کتاب شخم و انواع آن- فصل 3

منبع مطلب : www.emdadkeshavarz.com

مدیر محترم سایت www.emdadkeshavarz.com لطفا اعلامیه بالای سایت را مطالعه کنید.

جواب کاربران در نظرات پایین سایت

مهدی : نمیدونم, کاش دوستان در نظرات جواب رو بفرستن.